دستگاه سی پی ام (CPM) چیست؟
دستگاه سی پی ام (CPM) چیست؟
CPM دستگاهی است که بهطور غیرفعال یک مفصل را در یک محدوده حرکتی از پیش تنظیم شده حرکت میدهد. از این دستگاه میتواند بعد از جراحی تعویض زانو، جراحی آرنج، لگن و شانه استفاده کرد. در این مقاله درباره مزایا و کاربردهای دستگاه سی پی ام در درمانهای فیزیوتراپی و توانبخشی صحبت میکنیم.
CPM چیست؟
دستگاه حرکت غیرفعال مداوم (Continuous Passive Motion یا CPM) وسیلهای است که در فیزیوتراپی به کار میرود و بهطور آهسته مفصل را به جلو و عقب حرکت میدهد تا به بهبودی پس از آسیب یا جراحی مفصل کمک کند. هدف از سی پی ام بازگرداندن دامنه حرکتی مفصل به وضعیت قبل از درمان و جلوگیری از تشکیل بافت اسکار است که میتواند منجر به محدودیت حرکتی در مفصل شود.
اگرچه این دستگاه معمولا برای زانو طراحی شده است، اما مدلهایی از آن برای سایر مفاصل مانند لگن، شانه و آرنج نیز وجود دارد. CPM اغلب بههمراه سایر روشهای فیزیوتراپی استفاده میشود. فیزیوتراپیست روند بهبود شما را زیر نظر میگیرد و بر اساس پیشرفتتان تعیین میکند که کدام ورزشها یا درمانها مناسبتر خواهند بود.
نقش دستگاه CPM در توانبخشی و بهبود مفاصل پس از جراحی
دستگاه سی پی ام در مراحل اولیه توانبخشی پس از آسیب یا جراحی مفصل به کار میرود. این دستگاه بهطور مداوم مفصل را در یک دامنه حرکتی کنترلشده به حرکت درمیآورد و میتوان به مرور زمان و با پیشرفت بهبودی، این دامنه را افزایش داد.
هدف از استفاده از دستگاه CPM، کنترل درد پس از جراحی، کاهش التهاب، بهبود دامنه حرکتی و اطمینان از بهبودی مناسب مفصل بدون ایجاد بافت اسکار یا چسبندگی (اتصال غیرطبیعی بافتها) است.
کاربرد دستگاه سی پی ام در فیزیوتراپی
دستگاه CPM به دلیل توانایی منحصر به فرد خود در ایجاد حرکات پیوسته و غیرفعال در مفاصل، بهطور گسترده در درمان بسیاری از بیماریها و آسیبهای مفصلی و عضلانی به کار میرود. برخی از مشکلات و بیماریهایی که با استفاده از این دستگاه قابل درمان هستند شامل موارد زیر میشوند:
- آرتروز
- بازسازی پس از جراحی مفاصل
- آسیبهای ورزشی
- مشکلات ناشی از بیتحرکی مفاصل
- آسیبهای ستون فقرات و نخاع
- بازسازی پس از شکستگیهای استخوان
- جراحیهای بازسازی تاندون و لیگامنت
آرتروز
CPM در درمان بیماران مبتلا به آرتروز، بهویژه در مراحل اولیه، میتواند کمک شایانی کند. با ایجاد حرکت مداوم و کنترلشده در مفاصل، این دستگاه به کاهش درد، افزایش انعطافپذیری و جلوگیری از سفتی و خشکی مفاصل کمک میکند. استفاده از CPM همچنین میتواند باعث تحریک جریان خون در مفاصل آسیبدیده شود که در کاهش التهاب و بهبود شرایط بیمار نقش موثری دارد.
بازسازی پس از جراحی مفاصل
دستگاه CPM یکی از ابزارهای مهم در بازتوانی پس از جراحیهای مفصلی است. این دستگاه بهطور گسترده در بازسازی و بهبود عملکرد مفاصل پس از جراحیهایی مانند تعویض زانو، تعویض مفصل ران و جراحیهای ترمیمی رباطها به کار گرفته میشود. استفاده از این دستگاه باعث میشود که مفاصل بلافاصله پس از جراحی بهطور پیوسته حرکت داده شوند، که این امر میتواند به جلوگیری از تشکیل بافت اسکار و افزایش دامنه حرکتی کمک کند.
آسیبهای ورزشی
ورزشکاران معمولا با آسیبهایی مانند پارگی لیگامنتها، کشیدگی عضلات یا آسیبهای مفصلی مواجه میشوند. دستگاه CPM به عنوان یکی از روشهای اصلی بازتوانی پس از این نوع آسیبها، میتواند به بهبود سریعتر ورزشکاران کمک کند. حرکت پیوسته و غیرفعال مفاصل در این دستگاه از سفتی و خشکی مفاصل جلوگیری کرده و به بازیابی حرکت طبیعی آنها کمک میکند.
مشکلات ناشی از بیتحرکی مفاصل
بیمارانی که به دلیل جراحی، شکستگی یا بیحرکتی طولانیمدت دچار خشکی مفاصل شدهاند، میتوانند از CPM برای بازیابی دامنه حرکتی استفاده کنند. حرکت مداوم و کنترلشده این دستگاه از بروز سفتی و چسبندگی مفصلی جلوگیری کرده و باعث افزایش انعطافپذیری مفاصل و کاهش خطر ابتلا به آرتروز ناشی از بیتحرکی میشود.
آسیبهای ستون فقرات و نخاع
در برخی از موارد آسیبهای ستون فقرات یا نخاع، استفاده از CPM میتواند به بازگرداندن حرکت طبیعی مفاصل پایینتنه کمک کند. این دستگاه برای جلوگیری از خشکی و سفتی مفاصل در بیمارانی که به دلیل آسیبدیدگیهای نخاعی قادر به حرکت نیستند، مفید است.
بازسازی پس از شکستگیهای استخوان
در موارد شکستگیهای استخوان که ممکن است نیاز به بیحرکتی مفاصل برای مدت طولانی باشد، استفاده از دستگاه CPM پس از بهبودی شکستگی میتواند به بازگرداندن حرکت طبیعی مفاصل کمک کند. این روش بهویژه برای افرادی که دچار شکستگیهای لگن، زانو یا ران شدهاند، موثر است.
جراحیهای بازسازی تاندون و لیگامنت
پس از جراحیهای بازسازی تاندونها یا لیگامنتها، مانند بازسازی رباط صلیبی قدامی (ACL)، استفاده از CPM برای حفظ حرکت مفصل و جلوگیری از خشکی و سفتی مفاصل توصیه میشود.
درمان با روش سی پی ام (CPM) چه مزایایی دارد؟
دستگاه سی پی ام میتواند نقش موثری در بهبود سریعتر و کاهش عوارض پس از جراحی داشته باشد. سفتی مفصل پس از برخی از جراحیها میتواند نگرانکننده باشد. این وضعیت در طول زمان ممکن است به تجمع بافت اسکار و اختلال دائمی در دامنه حرکتی منجر شود.
دستگاههای CPM مفاصل را بدون نیاز به حرکت عضلات بهطور خودکار حرکت میدهند و تصور میشود که به مقابله با اثرات منفی بیحرکتی طولانیمدت کمک میکنند. برخی از مزایای استفاده از CPM عبارتند از:
- کاهش اثرات منفی بیحرکتی مفاصل
- جلوگیری از چسبندگی، انقباض و سفتی مفصل
- تحریک فرآیند بهبود تاندونها و رباطها
- حرکت دادن مفاصل بدون درگیر کردن ماهیچهها
- به حداقل رساندن عوارض ناشی از بیحرکتی
- افزایش مایع سینوویال و تسریع بهبود درونمفصلی
- افزایش دامنه حرکت (ROM) در بازو یا پا
- بهبود خمشدن مفصل و کاهش درد پس از جراحی
- افزایش جریان خون و بهبود تغذیه اندام
- کاهش ادم زخم و افزایش سرعت ترمیم زخم
- تسریع در بازسازی غضروف داخل مفصل
- بازگشت سریعتر حرکت مفصل
مراحل سی پی ام تراپی
قبل از انجام جراحی، حتما با تیم جراحی خود در مورد برنامه توانبخشی و روند بهبودی مشورت کنید. این گفتگو باید شامل جزئیاتی درباره استفاده از دستگاه سی پی ام و دلیل استفاده از آن باشد. در ادامه درمان با دستگاه CPM را در مراحل مختلف آسیبدیدگی مورد بررسی قرار میدهیم.
قبل از درمان
در صورتی که استفاده از دستگاه CPM برای شما تجویز شده باشد، تیم جراحی شما را از پیش برای آن آماده خواهد کرد. درمان با دستگاه CPM میتواند بلافاصله پس از جراحی در اتاق ریکاوری یا روز بعد از جراحی آغاز شود. این درمان معمولا بهطور پیوسته در بیمارستان ادامه مییابد، مگر زمانی که بیمار در حال انجام سایر تمرینهای فیزیکی یا استفاده از سرویس بهداشتی باشد.
پس از ترخیص از بیمارستان نیز شما برای ادامه درمان باید به یک کلینیک فیزیوتراپی مجهز به دستگاه CPM مراجعه کنید. دوره درمان با دستگاه CPM ممکن است چند هفته به طول انجامد.
در طول درمان
دستگاههای CPM بسته به نوع مفصل متفاوت هستند، اما همه آنها بر اساس اصول یکسانی کار میکنند. دستگاهها معمولا با مفصل مورد درمان هماهنگ میشوند. پیش از استفاده، متخصص فیزیوتراپی دستگاه را بر اساس سرعت و دامنه حرکتی مناسب تنظیم میکند.
پس از بستن بندهای دستگاه و روشن شدن آن، دستگاه مفصل شما را به صورت مکرر در یک زاویه کنترلشده حرکت میدهد، به طوری که مفصل خم و سپس صاف میشود.
دستگاههای CPM برای زانو یا لگن اغلب به گونهای طراحی شدهاند که روی تخت قرار میگیرند و مفصل را در حالی که دراز کشیدهاید حرکت میدهند. اما برای شانه یا آرنج، از صندلیهای مخصوص استفاده میشود.
در طول استفاده از دستگاه، ممکن است کمی ناراحتی احساس کنید، اما نباید درد زیادی داشته باشید. در صورت بروز درد، به پزشک خود اطلاع دهید تا تنظیمات سرعت یا دامنه حرکت دستگاه را تغییر دهند.
بعد از درمان
ممکن است پس از جراحی مقداری درد داشته باشید. در صورت نیاز، داروهای مسکن مانند تیلنول (استامینوفن) یا ادویل (ایبوپروفن) برایتان تجویز میشود.
در صورتی که نیاز به استفاده از دستگاه CPM داشته باشید، دستورالعملهای کاملی درباره نحوه استفاده از آن به شما ارائه خواهد شد. این دستورالعملها شامل مدت زمان استفاده روزانه و نحوه افزایش تنظیمات دستگاه در طول زمان است. در صورت بروز هرگونه ابهام یا درد، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
دستگاه CPM معمولا همراه با سایر روشهای فیزیوتراپی استفاده میشود. فیزیوتراپیست شما پیشرفتتان را بررسی خواهد کرد و با توجه به وضعیت شما، برنامههای تمرینی و درمانی مناسبی تعیین میکند.
عوارض درمان با دستگاه CPM
استفاده بیش از حد از دستگاه CPM ممکن است باعث درد مفاصل و تورم روی مفصل شود. اگر به سرعت حرکت را افزایش دهید، ممکن است احتمال آسیب به رباط یا کشیدگی ماهیچه نیز وجود داشته باشد. توصیه میشود افزایش حرکت به صورت تدریجی انجام شود.
 چیست؟){kind=link}
بدون دیدگاه